Wat is teamontwikkeling?

Teams worden samengesteld om vanuit de visie van de organisatie op een professionele manier te werken aan het gezamenlijk doel. Hoe komt het dat iedereen dat weet en er toch regelmatig dingen gebeuren die niet bevorderlijk zijn voor het teamfunctioneren?

Een cruciale fout die je als leidinggevende kunt maken is het team zien als een optelsom van losse individuen. Het samenstellen van een goed team begint met individuele kwaliteiten, maar volwassen teamfunctioneren heeft alles te maken met de kwaliteit van interactie tussen teamleden. Als teamleider ben je onderdeel van dat team.

Teamontwikkeling kun je vergelijken met de ontwikkeling van een kind tot volwassene

In een jonge groep zie je gedrag dat je kunt vergelijken met dat van een jong kind. De groepsleden zijn afhankelijk van opdrachten van de leidinggevende. Er wordt geen verantwoordelijkheid genomen voor het groepsproces want de onderliggende gedachte is dat de leidinggevende daarvoor is ingehuurd. De bedoelingen zijn over het algemeen goed, maar er is ongerustheid bij de teamleden. Elkaar aanspreken is eng. Om een jong team verder te helpen moet je binding creëren, ervoor zorgen dat de teamleden elkaar vertrouwen en een goede werkrelatie ontwikkelen.

Ruzie in de tent

In de volgende fase is het team te vergelijken met een puber. De teamleden hebben redelijk inzicht in wat er moet gebeuren, maar er zijn conflicten over doelstellingen, verwachtingen, rollen en verantwoordelijkheden. Net als bij pubers is de energie sterk wisselend. De ene keer is het team in staat zelfstandig te functioneren en de andere keer lukt dat niet. De emoties kunnen hoog oplopen, maar de teamleden vermijden elkaar echt aan te spreken. Er is kritiek op collega’s en de leiding die in subgroepjes wordt besproken. De groepsleden geven de boodschap het ‘zelf’ te kunnen, maar vinden tegelijkertijd dat je er als leidinggevende te weinig voor ze bent.

Als teamleider heb je de taak je team verder te helpen in zijn ontwikkeling

Het liefst zou je deze turbulente periode overslaan, maar het is net als in een mensenleven: deze fase is nodig om tot volwassenheid te komen. Als leidinggevende ondersteun je het proces en begeleid je het team om verantwoordelijkheid te kunnen dragen. In deze periode is het belangrijk dat verschillen er mogen zijn en dat de teamleden leren te communiceren en samen te werken. Ook als de meningen onderling verschillen. Je zult heel duidelijk moeten zijn in wat je wilt en tegelijk het team het vertrouwen moeten geven dat het nodig heeft om een volgende stap in de ontwikkeling te zetten. Hoe doe je dat?

1. Stuur aan en coördineer
In de puberfase is het de teamleden wel duidelijk wat er inhoudelijk van hen verwacht wordt. Wat het team nodig heeft is aansturing en coördinatie. Iemand moet leiding geven en het teamdoel voor ogen houden.

2. Creëer een eenduidige visie
Zonder duidelijke visie ontbreekt het aan kaders waarbinnen medewerkers moeten werken. Sterker nog, zonder visie is het onduidelijk aan welke eisen je medewerkers moeten voldoen.

3. Stimuleer feedback
Feedback geven heeft tot doel helder te communiceren, van elkaar te leren en de werkrelatie te verbeteren. Benoem wat je in de onderlinge communicatie observeert en geef aan wat het effect is. Wees duidelijk en durf te confronteren (zonder bijbedoelingen).

4. Maak expliciete afspraken
Deze stap wordt heel vaak overgeslagen. In jonge teams spreken medewerkers zich uit over wat ze zouden willen en zijn het dan eens over hoe het eigenlijk zou moeten. Dat zijn intentieafspraken. Zorg ervoor dat er expliciete afspraken worden gemaakt over actiepunten en dat er een tijdslimiet aan gekoppeld is. Dat geeft duidelijkheid en je kunt er makkelijk op terug komen wanneer het niet gelukt is.

5. Stimuleer de eigen verantwoordelijkheid
Dit is een lastig punt. Denk aan de puber die het soms wel en soms niet aan kan. Geef aan binnen welke grenzen de eigen verantwoordelijkheid liggen en houd je er zelf ook aan. Taken die je gedelegeerd hebt moet je niet alsnog zelf uitvoeren. Accepteer fouten en gebruik ze om er samen met de rest van het team van te leren.

Geraadpleegde bronnen vind je in de literatuurlijst op mijn website.

(c) 2012 Nicolette de Wijn.