Design Thinking
Design Thinking is een creatief proces voor het oplossen van complexe problemen. Met Design Thinking kom je tot innovatieve oplossingen waarbij de samenwerking met de eindgebruikers cruciaal is. Iedereen kan meedoen, de verschillende perspectieven dragen bij aan een waardevol eindresultaat. De problemen die om een oplossing vragen zijn heel divers. De uitkomst kan een dienst of product zijn, maar ook een fysieke ruimte of sociale innovatie.
Design Thinking is een lerend proces en dat betekent dat je in het begin onzeker bent over de uitkomst. Je gaat zo snel mogelijk experimenteren en testen met diverse betrokkenen. Doordat je voortdurend, actief feedback verzamelt ben je in staat om te leren. Problemen worden real live ontdekt en opgelost. Bovendien kom je tijdens het proces op innovatieve oplossingen die zonder het proces nooit waren opgekomen. Zo voorkom je de welbekende tekentafeloplossingen die gedoemd zijn te mislukken.
Principes
Design Thinking is geen vaste methode, eerder een open mindset. Het is een levend, steeds veranderend proces. Er zijn twee kernwaarden of principes die steeds terugkomen:
Human Centered
Design Thinking is mensgericht en dat betekent dat het altijd gaat om wat de mens nodig heeft. Daarom vraagt het ontwerpproces om empathie, diep luisteren, een onderzoekende houding, co-creatie en diversiteit.
Creatieve Mindset
Design Thinking verkent nieuwsgierig allerlei mogelijkheden en gaat dus niet in een rechte lijn naar een gegeven uitkomst. In het creatieve proces gaat het om vragen stellen, ideeën visualiseren, prototyperen en storytelling.
Fases
Er zijn meerdere modellen over de fases of stappen in Design Thinking te vinden. In mijn blog Design Thinking met teams geef ik een overzicht van de stappen in een ontwerpsessie. In het boek Health Design Thinking van Ku en Lupton (2022) staat een mooie beschrijving met plaatje waarin je drie fases ziet.
Observe
De eerste fase is die van het waarnemen. Deze fase vraagt om geduld, een open mind, verbinding en samenwerking. Tools en methodes die je daarvoor kunt gebruiken zijn bijvoorbeeld: interviewen, luistersessies, veldwerk en Journey Mapping.
Imagine
In de tweede fase ga je verbeelden of uitbeelden. Je gaat ideeën genereren en laat onverwachte dingen gebeuren. Daarvoor kun je gebruik maken van brainstormsessies, Scenario Mapping, Concept Development, schetsen en tekenen.
Make
In de derde fase maak je zichtbaar wat je gaat uitproberen. Het gaat om de eerste prototypes waarmee eindgebruikers en stakeholders kunnen uitvinden of iets werkt. Dat kan zijn een rollenspel, een kartonnen model, een storyboard of een simulatie. Door snel te testen krijg je waardevolle feedback en dus antwoord op de vraag of de eindgebruiker hiermee geholpen kan zijn.
Toepassing
Hoe Design Thinking eruit ziet is heel verschillend. Voor een zorginstelling mocht ik een tool ontwerpen om het inwerktraject voor nieuwe zorgmedewerkers te verbeteren. Het werd een fysiek boekje bij een inwerkprogramma van 6 tot 8 weken. In samenwerking met vertegenwoordigers van alle eindgebruikers hebben we op de werkvloer getest en verbeterd. Het eindresultaat biedt voor elke nieuwe medewerker een inwerktraject op maat, ongeacht ervaring of achtergrond.
Bij een andere opdracht mocht ik in samenwerking met de docenten van een Hogeschool het onderwijsprogramma verbeteren. In een traject van 9 maanden hebben we samen met het werkveld onderzocht hoe studenten beter aansluiting krijgen bij ‘het echte werk’. Een complex proces waarbij het uitdagend was om ook studenten een actieve rol te geven. Desondanks hebben we verbeteringen kunnen ontwikkelen en zijn er deuren geopend om het proces verder vorm te geven.
Ik heb ook veel korte trajecten gedaan met teams en zelfs in individuele sessies. Je kunt denken aan een traject van een aantal maanden waarin je telkens een dagdeel aan het werk bent. Je kunt ook kiezen voor design sprints waarin je met een groep mensen 3 tot 5 dagen achterelkaar, helemaal ondergedompeld, aan het werk gaat. Het hele proces, vanaf het formuleren van de vraag tot aan het testen van de prototypes, voltrekt zich dan in een bubbel.
Bronnen en inspiratie
In Theory U is Design Thinking een belangrijk onderdeel om aan de rechter kant van de U tot waardevolle resultaten te komen. Otto Scharmer besteed daar veel aandacht aan in zijn boeken en cursussen.
Ik heb veel geleerd van Tim Kastelle, Associate Professor aan in de The University of Queensland. In 2018 volgde ik de jaarcursus Design Thinking and Creativity for Innovation via EdX: https://www.edx.org/
Boek: Health Design Thinking. Creating Products and Services for Better Health. van Bon Ku, MD en Ellen Lupton, 2022 van uitgeverij Cooper Hewitt. Ik moest wennen aan de vormgeving en opmaak van het boek, maar het is zeer interessant en praktisch toepasbaar.