Theory U

Over het proces van vernieuwing en transformatie voor mensen, organisatie en de maatschappij. Theory U biedt zowel theoretische diepgang als praktische instrumenten en oefeningen om te leren en te creëren vanuit de toekomst, terwijl die ontstaat. Dit gaat gepaard met persoonlijke inzichten die direct worden ingezet voor het gemeenschappelijke doel.

In het baanbrekende boek Theory U – Learning from the future as it Emerges nodigt Otto Scharmer, Senior Lecturer aan het MIT, ons uit om op een nieuwe manier te kijken naar onszelf, de maatschappij en ons economisch systeem. Hij beschrijft hoe je kunt leren van de toekomst die zich aandient.  

Theory U wordt ingezet bij (complexe) vraagstukken waarbij duurzame vernieuwing, innovatie of transformatie nodig is omdat het oude niet meer werkt. De wereldwijd beproefde* benadering gaat over een nieuw soort leiderschap. Niet alleen voor leidinggevenden, managers en directies, maar voor iedereen die zelf invloed wil uitoefenen op de wereld waarin hij leeft.  

Theory U wordt steeds meer methodisch ingezet. De tools en oefeningen zijn niet ‘voorgeschreven’. Professionele coaches en trainers kunnen eigen materiaal gebruiken, afhankelijk van de doelgroep en de intentie waarmee gewerkt wordt. Essentiële elementen die geoefend worden zijn: diep luisteren, de dialoog, het interview, mindfulness, vormgeven en feedback verzamelen. 

Het U-proces

In het U-proces doorloop je een aantal fases waarin je in verbinding met een persoonlijk vraagstuk én je omgeving het nieuwe laat ontstaan. Je onderzoekt wat de bedoeling is, laat los wat daar niet aan bijdraagt, durft het ook een tijdje niet te weten en creëert (samen met anderen) de best mogelijke toekomst. Daarmee lever je een bijdrage aan cultuurverandering van binnenuit.

De kunst is het leren herkennen van de innerlijke stemmen die belemmerd werken om te doen wat je écht wilt. En waar de wereld jou in nodig heeft. Kernvragen zijn: Wie ben ik? Wat is mijn werk?

Fases in de U
In elk transformerend en creatief proces is een aantal fases te herkennen. De grote lijn laat het proces zien van loslaten, aanwezig zijn, en op laten komen. In zeven stappen ziet dat er als volgt uit:

1. Initiëren
Elk U-proces begint met een intentie. Er is een vraag of probleem dat om transformatie vraagt. Dan wordt het (gezamenlijk) initiatief genomen om er wat aan te doen, zonder van tevoren precies te weten wat de uitkomst zal zijn. Daar is vertrouwen voor nodig.

 2. Waarnemen
Dan komt de fase waarin je met een open blik waarneemt wat er in de huidige situatie is. Je bent nieuwsgierig, vertraagt en stelt je oordeel uit waardoor je anders kijkt en meer ziet en hoort. Je gaat jezelf zien als onderdeel van het systeem waarin je je bevindt.

 3. Invoelen
Door diep luisteren met een open hart ben je in staat je te verbinden. Niet alleen met anderen, maar ook met wat er bij jezelf onder de waterlijn gebeurt. In deze fase laat je het innerlijk weten opkomen. Je krijgt als het ware een vermoeden van wat de toekomst jou in je leven en werkt te bieden heeft.

 4. Presencing
Onderweg naar het laagste punt in de U laat je gaan wat niet meer werkt om je intentie vorm te kunnen geven. Daar heb je moed voor nodig, want je weet nog niet wat ervoor in de plaats komt. Je bent aanwezig in het hier en nu. Je probeert vanuit authenticiteit open te staan voor de toekomst die zich aandient, gebruik makend van je intuïtie.

 5. Uitkristalliseren
Nu laat je opkomen wat er allemaal mogelijk is om het nieuwe te kunnen creëren. Je genereert ideeën terwijl je verbonden blijft met wat de bedoeling is. In dialoog met jezelf en anderen kun je voortborduren en steeds meer richting geven. Je bent geïnspireerd en ziet kansen om straks over te gaan op actie.

 6. Prototyperen
In de fase van het uitproberen is het ‘leren door te doen’. Samen met anderen test je zo snel mogelijk met een ruwe versie of je idee werkt. Je acties zijn gericht op het genereren van feedback waarmee je direct verbeteringen kunt aanbrengen.

 7. Doorontwikkelen
In de laatste fase houd je de ontwikkeling gaande. Samen met een team blijf je afstemmen op wat de bedoeling is en je houdt contact met belangrijke mensen uit de omgeving. Je wilt leren en blijft verbeteren. Als je voldoende hebt getest en ontwikkeld maak je het initiatief groter.

Tot slot
De enige manier om erachter te komen wat Theory U voor jou en je organisatie kan betekenen is ermee aan de slag te gaan.

Bronnen
Otto Scharmer: www.ottoscharmer.com
Presencing Institute: https://www.presencing.com
Massachusetts Institute of Technology (MIT), een van de meest prestigieuze technische universiteiten ter wereld. Gevestigd in Cambridge met zo’n 10.000 studenten: http://web.mit.edu/

Boek in de Nederlandse vertaling: Theorie U. Leiden vanuit de toekomst die zich aandient. Otto Scharmer, 2010 Uitgeverij Christofoor, Zeist

*o.a. Daimler, overheden in Schotland, China, Italië, Nederland, Triodosbank, Heineken, zorginstellingen