Wat is goede feedback?

‘Wij willen leren feedback geven.’ Deze wens wordt regelmatig uitgesproken door teamleden die verder willen komen in hun gezamenlijke ontwikkeling. Kennelijk is de behoefte aan gezonde communicatie groot en is het tegelijk niet eenvoudig in de praktijk uit te voeren. Dat blijkt ook wel als we oefenen tijdens een training. De ‘feedbackregels’ zijn zo logisch dat iedereen het snapt en instemmend zit te knikken bij mijn inleiding. Maar meestal lukt het niet direct die regels ook toe te passen. Zelfs niet in een oefening, waar de setting veilig is en we van elkaar weten dat we aan het leren zijn.

Wat gebeurt er bij het geven van feedback?

De één geeft een boodschap aan de ander met het doel die ander (bij) te sturen. Het is een vorm van commentaar. Positieve feedback motiveert en ondersteunt. Negatieve feedback is corrigerend en vaak moeilijk om te geven én te krijgen. Toch is het heel belangrijk dat je elkaar feedback kunt geven. Je kunt er van leren, het verbetert de relatie, het verbetert de communicatie en het verbetert de samenwerking.

Waarom is feedback geven en ontvangen vaak zo moeilijk?

Omdat het helemaal verkeerd uit kan pakken. Als feedbackgever loop je het risico dat de ander je boodschap niet begrijpt, zich aangevallen voelt en boos wordt. Dat is nou precies wat je niet wilt bereiken. Foute feedback heeft een negatief effect. Dan lijkt het misschien veiliger om niets te zeggen. Het nadeel daarvan is dat je je feedback opkropt, je gaat ergeren en er een sfeer ontstaat die destructiever is dan de oorspronkelijke situatie. Met andere woorden:

Als je constructieve feedback hebt, geef die dan ook

Feedback geven en ontvangen doe je niet alleen. Stel je voor dat je collega of leidinggevende jou een positieve of negatieve boodschap geeft. Kun je daar tegen of word je onzeker? Misschien ben je geneigd je te verdedigen of uit te leggen waarom je het zo hebt gedaan. Of misschien klap je dicht en blijf je de rest van de dag met de kritiek rondlopen.

Hoe doe je dat, feedback geven?

Goede feedback geven is echt een kunst. Probeer eerst voor jezelf helder te krijgen wat je boodschap is. Probeer de boodschap dan zo over te brengen dat de ontvanger het begrijpt en dat hij of zij er ook iets aan heeft. Sta open voor de ander.

1.  Beschrijf concreet gedrag en niet de persoon.
2.  Beschrijf gedrag dat je zelf hebt waargenomen, zonder oordeel.
3.  Beschrijf specifiek gedrag dat nu plaats vindt.
4.  Gebruik een ik-boodschap.
5.  Beschrijf je eigen gevoel en het effect dat het op jou heeft.
6.  Laat je gesprekspartner reageren
7.  Geef aan wat je wilt (van de ander). Doe een verzoek.
8.  Verken samen oplossingen of achtergronden

Waarom de ik-boodschap?

Een ik-boodschap zegt iets over jezelf. Je vraagt de ander om begrip. Je geeft ook aan wat je behoefte is. De ander kan daar op reageren. Je zegt iets over wat je hebt waargenomen, over wat je erbij voelde of dacht en over het effect dat het op jou heeft. Na de ik-boodschap doe je een verzoek en geef je de ander de kans hierop te reageren.

•  Ik zie/hoor …
•  Ik vind/voel …
•  Ik wil je vragen…..
•  Wat vind jij daarvan?

Voorbeeld: ‘Ik zie dat je op je telefoon zit te kijken. Dat geeft mij het gevoel dat je mijn inbreng niet belangrijk vindt. Ik wil je vragen tijdens een bespreking je telefoon op te bergen. Wat vind je daarvan?’

Een ‘jij-bak’ geeft de ander een rot gevoel. Hij of zij gaat zich verdedigen en heeft geen oog meer voor jouw boodschap. Het gesprek is meteen afgelopen.

Niet doen:

•  De zin beginnen met ‘jij’
•  Namens anderen spreken (De groep vindt….)
•  Gedrag benoemen dat niet te veranderen is (stotteren, tics)
•  Verwijten of oordelen (Jij praat te hard.)
•  Eisen stellen
•  Reageren vanuit je emotie
•  Advies geven
•  Generaliseren (Jij doet altijd…..)
•  De ander aanspreken op wie hij is (Jij bent iemand die….)
•  Dubbele boodschappen geven (Je hebt het goed gedaan maar….)
•  Geen oude koeien uit de sloot halen.

Hoe doe je dat, feedback ontvangen?

Feedback ontvangen is ook en kunst. Probeer te luisteren en te begrijpen wat de ander bedoelt. Reageer niet te snel en bedenk wat je met de feedback kunt doen. Zie het als een kans om iets te leren.

1.  Vraag om feedback.
2.  Sta open voor de gegeven feedback.
3.  Probeer de feedback te begrijpen.
4.  Luister goed en vraag eventueel om opheldering.
5.  Toon waardering voor de feedbackgever.
6.  Beoordeel de feedback op zijn relevantie / bruikbaarheid.
7.  Doe iets met de feedback.

Niet doen:

•  Discussiëren (Proberen de ander te overtuigen, je gelijk halen)
•  Je aangevallen voelen (Jezelf verdedigen)
•  De ander ontkennen (Feedback afdoen als onzin)

Oefening

Spreek met elkaar af dat je de komende zes weken oefent met het geven en ontvangen van feedback. Durf te sparren met elkaar. Durf het fout te doen en herstel ter plekke wat niet goed gaat. De enige manier om het echt te leren is door het te doen!

Tip

Begin met positieve feedback. Geef elkaar complimenten voor gedrag dat je waardeert. Als je dat een tijdje hebt gedaan is er meer vertrouwen om ook opbouwende (negatieve) feedback te geven en ontvangen.

Bronnen: Op de site, klik hier

(c) 2013 Nicolette de Wijn.