Het mooie van vriendschap vind ik de vrijheid van waaruit de band is ontstaan. Met familie ben je altijd verbonden, puur door de bloedband, door het DNA dat je deelt. Er is een lange familiegeschiedenis waar je hoe dan ook mee te maken hebt.
Met vrienden en andere geestverwanten is dat wezenlijk anders. Je bent in de kern vanuit vrije wil de verbinding aangegaan. Je hóeft niet in elkaars leven te zijn. Vanuit vrijheid en gelijkwaardigheid ga je met elkaar om. Je bent elkaar tegengekomen en hebt iets in de ander herkend. Er is iets gemeenschappelijks wat jullie aanspreekt. Tegelijk leidt ieder zijn eigen leven. Daarom vind ik vriendschappen zo interessant.
Het gebeurt geloof ik niet vaak dat mensen actief uit een vriendschap of vriendengroep stappen. Maar als je ervoor kiest, dan kan het wel. Je kunt een totaal ander leven gaan leiden, nieuwe mensen leren kennen, nieuwe vrienden maken. Vriendschappen kun je beëindigen. Familiebanden blijven altijd bestaan, ook als je het contact zou verbreken.
De speciale rol van vrienden
Terwijl jij het pad van je leven bewandelt, kom je allerlei beproevingen tegen. Je wordt getest, komt dilemma’s tegen, moet strijden voor je bestaan en raakt in de put (om er vervolgens beter uit te komen). En natuurlijk boek je ook successen. Iedereen gaat zo zijn eigen weg en onderweg hebben we talloze vluchtige ontmoetingen.
Vrienden komen op elkaars levenspad en gaan tijdelijk met elkaar meelopen. Hun paden lopen parallel, wijken weer uit en slingeren terug. Totdat ze een andere richting uitgaan. Vrienden zijn er om elkaar onderweg te helpen en te steunen. In films en verhalen wordt de held door vrienden bijgestaan om zijn missie te bereiken. Je hebt goede vrienden nodig, om je ambities waar te maken en doelen te bereiken. Echte vrienden halen het beste in elkaar naar boven.
Het zijn vrienden die je de mogelijkheid geven om nieuwe werelden te ontdekken. Ze nemen je mee en introduceren je bij onbekende groepen. Ze leren je over de gebruiken en manieren zodat je aansluiting vindt. Via vrienden kun je mensen ontmoeten die achteraf gezien belangrijk zijn voor het verloop van je leven.
Hoeveel echte vrienden kan een mens hebben?
Volgens onderzoek, uitgevoerd in de jaren ’90 door de Britse antropoloog Robin Dunbar, kunnen we maximaal 5 beste vrienden hebben. Daarnaast nog 10 goede vrienden. Meer kan ons brein niet aan. Wel kunnen we nog 35 kennissen en 100 contacten onderhouden. In totaal kom je op max 150 contacten.
Wat maakt een vriend een echte vriend? Het antwoord op deze vraag is persoonlijk. Voor mij heeft dat te maken met een combinatie van een aantal elementen. De eerste is de herkenning. Ik herken iets van mezelf in de ander, waardoor er een klik ontstaat. De tweede is de warmte of liefde. Ik zie iets in hem of haar wat ik waardeer. Ik heb iets over voor de ander en verwacht niet direct iets terug. Dat gaat samen met het derde element, de vrijheid. Echte vrienden zijn vrij. Ze beperken en claimen elkaar niet, maar gunnen elkaar alle ruimte. In de beste vriendschappen maakt het niet uit wie er als laatste heeft gebeld. Je kunt elkaar tijden niet zien. Als je de draad weer oppikt is het gewoon vertrouwd en goed. En tot slot is er humor. Er valt wat te lachen en dat heeft meestal te maken met het geploeter in het leven. Zelfspot relativeert. Nogmaals, dit is persoonlijk, misschien houd jij er andere criteria op na.
Mijn vrienden
Met mijn beste vrienden kan ik dingen bespreken zonder dat ik daar later op afgerekend wordt. Ik mag m’n twijfels hebben of juist dingen zeker weten en daar later weer op terugkomen. Mijn vrienden stellen vragen, zijn geïnteresseerd in wat mij beweegt en stellen hun oordeel uit. En als ik ze in verwarring heb gebracht dan hebben we het erover. Ik krijg ook kritische vragen en feedback, maar niet omdat zij het persé beter weten. We worden er beiden beter van.
Nu hoor ik je denken: dit klinkt allemaal wel heel erg mooi en ideaal. Moeten alle vrienden dan onvoorwaardelijk en 24/7 voor elkaar klaar staan? Nee, dat hoeft gelukkig niet. Het fijne van vrienden is dat niet één vriend aan al je verwachtingen en behoeften hoeft te voldoen. In liefdesrelaties heb je vette pech als er belangrijke waarden ontbreken. Bij vrienden maakt het niet uit. Met de ene vriend kan je lekker kletsen, met een andere vrienden heb je de grootste lol, ga je sporten of bespreek je diepe issues tot diep in de nacht. Dat is juist leuk. Ook (of juist) de andere, gewonere vriendschappen zijn waardevol.
Foute vrienden
En hoe zit dat met foute vrienden? Heel eenvoudig, foute vrienden bestaan niet. Mensen die misbruik van je maken of die je misleiden, zijn geen vrienden. Het zijn eerder verborgen vijanden. Misschien ben je afhankelijk geraakt van mensen die jou, om wat voor reden dan ook nodig hebben. Het voert nu te ver om hier diep op in te gaan. Mijn gouden regel luidt: als je dat stemmetje in je achterhoofd hoort zeggen dat je beter afscheid kunt nemen, dan kun je beter afscheid nemen. Punt.
Vrienden voor het leven?
Vriendschappen kunnen bijna een leven lang duren, maar de meeste vrienden lopen tijdelijk met elkaar mee. Vrienden komen en gaan. Op een gegeven moment lopen wegen uit elkaar en ben je eigenlijk niet meer van toegevoegde waarde voor elkaar. Is dat erg? Moet je vrienden blijven omdat je elkaar al heel lang kent en een verleden deelt? Ik denk juist van niet. Hoe cool is het dat je erachter komt dat je de beste tijd met elkaar hebt gehad, dat je al een tijdje niet meer dezelfde route loopt en vrijwillig ieder zijn eigen weg vervolgt. Meestal verwatert zo’n vriendschap, maar je kunt er ook een bewuste keuze in maken.
Koester je vrienden
Op jouw levenspad ben je op weg te worden wie je ten diepste bent. Vrienden dragen daaraan bij. Een vriend biedt ondersteuning en is een helper op die weg. Maar niet alleen dat. Een vriend ziet je, heeft aandacht en helpt je herinneren wie je bent als je zelf even het spoor bijster bent. Vrienden geven impliciet en expliciet feedback. Je zult je moeten verhouden tot de input die je krijgt. Dat geldt voor alle relaties, maar vrienden kies je uit. Zo ontwikkel je zelfkennis aan elkaar.
Bronnen en inspiratie
Voor de wetenschappelijke verantwoording van de cijfers over het aantal vrienden dat een mens kan hebben: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0378873316301095?via%3Dihub#bbib0055 Calling Dunbar’s Numbers
Anselm Grün schrijft in zijn boek ‘Boek van levenskunst’ over vriendschap en liefde. Op bladzijde 124 staat: ‘Het woord ‘vriendschap’ komt van het Oudhoogduitse begrip ‘frija’, dat zowel ‘vrij’ alsook ‘liefhebben’ (‘frijon’) betekent. In het begrip ‘vriendschap’ komen de woorden ‘vrijheid’ en ‘liefde’ samen.’
‘Het pad van de krijger’ is een geweldig boekje dat ik van een dierbare vriendin heb gekregen. Het 5e hoofdstukje heet ‘De krijger gaat op zoek naar de broeder’. Hieronder een citaat:
‘Met de broeder kun je het pad bereizen, gelijke naast gelijke. Wanneer hij vermoeid is, zul jij verder moeten roeien. Wanneer jij slaapt, zal hij de wacht moeten houden. Wanneer een van jullie valt, zal de ander hem op de been helpen. Wanneer de een ziek wordt, zal de ander zorgen dat hij beter wordt.
Langzaam maar zeker zal de band hechter worden, en er zal vreugde zijn in jullie hart wanneer jullie elkaar na een gevecht omhelzen. Jullie zullen het sacrale en het profane delen, zij aan zij staan in gebed en dronkenschap. Ieder met zijn eigen verhaal, zijn eigen liefde en behoeften, opgaand in zijn eigen leven. Maar te midden van alle beroering zul je denken aan je vriend, en dat zal je hart vertroosten.’
In ’Storytelling in 12 stappen’ beschrijft Mieke Bouma hoe vrienden een rol spelen bij het betreden van de Nieuwe Wereld door de held.