Ik ben ervan overtuigd dat we in een tijd leven waarin we essentiële veranderingen kunnen doorvoeren. ‘De crisis’ markeert een periode waarin we afscheid nemen van oude structuren en ruimte maken voor creatieve, nieuwe ideeën. Dat is meteen ook het lastige. Afscheid nemen geeft onzekerheid omdat die oude patronen ook voor duidelijkheid zorgden. Maar echte vernieuwing kan alleen ontstaan in het proces zelf. Dat betekent dat je iets los laat terwijl je nog niet weet wat ervoor in de plaats komt. Je hebt een visie en vertrouwen, meer niet.
Benedictus, monnik en spiritueel manager avant la lettre, leefde en werkte zo’n 1500 jaar geleden in Italië. Anselm Grün heeft veel over hem geschreven en past de regels van Benedictus zelf toe in deze tijd. De volgende stelling van Benedictus spreekt mij enorm aan:
‘Een leidinggevende is iemand die het leven dient en mensen bezielt. Zelfkennis, mensenkennis, creativiteit en fantasie zijn hierbij voorwaarden.’
Benedictus heeft het over dienend leiderschap en bezieling. Dat vraagt volgens mij om een innerlijke houding waarbij je stevig in je schoenen staat en tegelijk open staat voor de behoefte van je medewerkers. Je vraagt je af wat je medewerkers nodig hebben om vanuit hun eigen wijsheid en met bevlogenheid invulling te geven aan hun werk.
Misschien twijfel je of het wel jou taak is om je bezig te houden bezieling en bevlogenheid. In dat geval zou je bij jezelf ten rade kunnen gaan. Heb je het idee dat je op je plaats bent en dat jij je kunt ontwikkelen in je functie? Heb je het gevoel dat je zinvol werk verricht? Ben je wel eens in flow tijdens je werk? Als je deze vragen met ‘ja’ hebt beantwoord werk je met bezieling en weet je dat de wereld het beste krijgt van jou. Je zou het niet anders meer willen.
Als je niet (meer) met bezieling of bevlogenheid werkt, maar het gevoel hebt te moeten, dat je machteloos bent en gefrustreerd raakt van de mensen in je omgeving, dan wordt je moe. Je voelt je niet gehoord of onbegrepen en gaat twijfelen of je wel op de juiste plek zit. Je energie wordt minder en je inspiratie verdwijnt. Dat geldt voor iedereen, dus ook voor de mensen aan wie jij leiding geeft. Daarom is het zo nuttig die bron aan te boren waaruit je collega’s, teamleiders en andere medewerkers putten. De ander te bezielen en daardoor te dienen.
Het mooiste wat je kan overkomen is dat medewerkers geïnspireerd raken en zelf in actie komen. Het besef dat er iets moet gebeuren en dat er in de groep over is nagedacht is een gouden kans om verbeteringen door te voeren. Stel je voor dat een medewerker of groep vraagt om training. Of dat er een voorstel wordt gedaan om werkprocessen te verbeteren. Wat doe jij dan?
Dooddoeners waarmee je creativiteit de kop indrukt
Misschien zie je niet meteen wat de toegevoegde waarde is of heb je een heleboel andere dingen aan je hoofd. Met de volgende reacties stopt de communicatie en is de potentiële verbetering in de kiem gesmoord:
– We hebben vorig jaar toch al een training ‘Geweldloos communiceren’ gedaan?
– Het ligt aan persoon x, als die straks weg is zal het beter gaan.
– Er is helaas geen geld voor.
– Regels zijn regels, dat heb ik ook niet bedacht.
Hiermee bereik je dat de poging om te ontwikkelen omslaat in teleurstelling en gemopper.
Wat wel werkt
Onder medewerkers is heel veel talent en creativiteit aanwezig dat niet benut wordt. De kunst is om die vrij te maken en te laten stollen in bruikbare vernieuwende handelingen Realiseer je dat je nooit klaar bent. Alles is altijd in verandering. Als je aanvoelt wat er nodig is binnen de instelling om verantwoordelijkheid te kunnen nemen voor ontwikkeling – en daarop kunt anticiperen – bereik je het meest.
- Vraag wat je medewerkers en teams nodig hebben.
- Honoreer concrete vragen op het gebied van training en coaching.
- Geef jonge mensen een kans. Zij hebben minder last van het verleden en zijn ‘van deze tijd’.
- Geef complimenten.
- Sta open voor feedback en schort je eerste reactie op. Laat zien dat je er werkelijk iets mee doet. Enquêtes, stresstests en andere invulformulieren hebben geen enkele toegevoegde waarde als je niets met de resultaten doet.
- Stimuleer suggesties en beloon het tonen van initiatief.
Wees niet bang om de grip te verliezen
Je kunt richting geven door een aantal ondersteunende vragen te stellen:
– Wat willen jullie precies doen?
– Welk doel heb je daarmee voor ogen?
– Wat zal het resultaat zijn denk je?
– Hebben jullie een plan gemaakt dat op één A4-tje past?
Ga in gesprek en verzilver het initiatief. Het is een stap in de goede richting en daaruit komt weer de volgende stap voort.
Boeken
Behalve Bezielend leiding geven van Anselm Grün kan ik je de I Tjing, Het boek der veranderingen in de vertaling van Richard Wilhelm van harte aanbevelen. Daarin wordt elke denkbare situatie beschreven en leer je dat alles aan verandering onderhevig is. Elke toestand verandert in een andere toestand. Je kunt daar goed op inspelen en daardoor meer resultaat bereiken dan wanneer je dat niet doet.
(c) 2013 Nicolette de Wijn.