Leren van ergernis?
‘Ik erger me rot als mijn collega’s de kantjes eraf lopen’ zegt Anna. Ze is coördinator bij een stichting voor re-integratie van ex-verslaafden. Anna is een hard werkende vrouw. Ze voelt zich verantwoordelijk voor al haar cliënten en medewerkers en laat niets aan het toeval over. Er is altijd wel iets aan de hand, maar ze kan snel schakelen. De laatste tijd wordt het haar allemaal een beetje te veel. Ze heeft het gevoel dat ze alles alleen moet doen. Werkelijk niemand neemt initiatief. Tientallen keren per dag wordt er op haar deur geklopt voor vragen. Ze komt nauwelijks aan haar eigen werk toe, dus neemt ze dat ‘s avonds mee naar huis.
Zo’n zin, waarin mijn coachee zich nadrukkelijk uitspreekt over haar ergernis, is een mooi aanknopingspunt om te onderzoeken wat zij kan leren. Er gaat bij mij meteen een belletje rinkelen, want achter elke ergernis schuilt een kwaliteit die je zelf niet (of te weinig) hebt. Je kunt ook zeggen dat ergernis een signaal is voor bewustwording. Met Anna maak ik het *kernkwadrant en we komen tot verrassende ontdekkingen.
Het snelle schakelen blijkt een manier te zijn om de controle te behouden. Daarmee trekt ze al het werk naar zich toe en gaan haar collega’s steeds meer op haar leunen. We bespreken wat de positieve kant van ‘de kantjes eraf lopen’ kan zijn. Anna kan zich niet voorstellen dat daar een kwaliteit in schuilt. Tot haar verbazing blijkt dat wel degelijk zo te zijn. Wat zij wil leren is zichzelf rust gunnen en ontspannen. Bewust kiezen om te relaxen, ook als het werk nog niet af is.
Ergernis loont, als je tenminste bereid bent te onderzoeken wat er bij jezelf gebeurt op het moment dat je allergisch reageert op het gedrag van iemand anders. Je doet dat door het kernkwadrant in de vullen of de volgende vragen te beantwoorden. Neem de tijd en kom er op een later moment op terug voor verdieping.
Stel jezelf de volgende vragen:
1. Waar erger ik me aan? (luiheid, agressie, drammerigheid)
2. Wat is de positieve kant van die eigenschap? (ontspanning, daadkracht, focus)
3. Wat kan ik leren van mensen men deze eigenschap?
De één z’n allergie is de ander zijn (doorgeschoten) kwaliteit
Ook binnen je team kan het heel nuttig zijn om dit te bespreken. Zie het als een kans om van elkaar te leren. Ik gebruik het kernkwadrant in teamsessies wanneer er (verborgen) conflicten zijn over hoe je dingen moet aanpakken. Dan blijkt opeens dat kwaliteiten elkaar aanvullen. Maar ook dat wanneer je elkaar niet begrijpt je zelf geneigd bent te overdrijven in je kwaliteit. Die valkuil wekt ergernis op.
Let op:
Laat teamleden zelf de woorden vinden die aangeven wat hun eigen valkuilen, allergieën en uitdagingen zijn. Collega’s zijn vaak geneigd elkaar te ‘helpen’ bij het vinden van de juiste woorden, maar er zijn altijd meerdere mogelijkheden en dus is het belangrijk dat je ze zelf kiest.
Voorbeeld:
Je hebt als kwaliteit ‘rustig’. De één noemt als valkuil bij deze kwaliteit ‘lui’ en de ander ‘kop in het zand steken’. Twee totaal verschillende betekenissen. Je leerdoel of uitdaging is dan ook heel persoonlijk en kan afwijken van dat van iemand anders met dezelfde kwaliteit. Je bent zelf de enige die precies weet wanneer je de juiste woorden hebt gevonden om het kernkwadrant in te vullen.
Extra oefening:
1. Noteer de top vijf van je beste kwaliteiten.
2. Kies er één en zet er een streep doorheen.
Je wordt een stuk creatiever wanneer je je eigen patronen doorbreekt. Bovendien zal het een hoop ergernis bij anderen schelen.
Succes!
*In de jaren ’80 heeft Daniel Ofman het kernkwadrant ontwikkeld, een eenvoudig model voor het ordenen van kernkwaliteiten met bijbehorende valkuilen. Daaruit voortvloeiend breng je tevens je uitdagingen en allergieën in kaart. Meer informatie vind je op het internet. Google ‘kernkwadrant’ en je krijgt meer dan 33.000 hits.
Wat is een kernkwadrant?
Klik hier voor een pdf met kernkwadrant + uitleg.
(c) 2013 Nicolette de Wijn