Zorg voor jezelf

‘Je kunt anderen niet verder brengen dan je zelf bent’

Deze zin komt regelmatig terug in artikelen en workshops voor mensen die anderen naar een hoger plan willen brengen. Als je wilt dat je medewerkers zich ontwikkelen, plezier hebben in hun werk en verantwoordelijkheid nemen voor hun taak, moet je dat zelf ook doen. Leiding geven aan anderen is leiding nemen over jezelf en voor jezelf zorgen. De volgende vijf aandachtspunten helpen je voor jezelf te zorgen en daarmee een betere leidinggevende te zijn.

1. Kijk naar binnen

Stel jezelf letterlijk voortdurend de volgende vragen: ‘Wat voel ik?’ ‘Waar reageerde ik net op?’ ‘Hoeveel energie heb ik nog?’ Probeer zo veel mogelijk waar te nemen van wat er in je gevoel en in je lichaam gebeurt. Door je innerlijk leven bewust te maken krijg je er meer grip op en kun je zo nodig in actie komen als je merkt dat het nodig is.

2. Zorg voor plezier

Plezier maken geeft energie en maakt je vrij. Vreugde onderdrukt negatieve gevoelens en zorgwekkende gedachten. Het bevordert je creativiteit en zorgt ervoor dat je geestdriftig nieuwe taken oppakt om je doelen te bereiken. Plezier hebben is dus heel effectief, zowel voor je eigen gevoel als voor je productiviteit. Zoek bewust de plezierige momenten in je dagelijks leven en in je werk.

3. Zorg voor ontwikkeling

Ieder mens wil zich ontwikkelen. Ontwikkel een persoonlijke visie op jou rol als leidinggevende. Welk gedrag hoort daarbij? Welke vaardigheden horen daarbij? Wees ambitieus en daag jezelf uit met doelen die misschien net iets te hoog gegrepen zijn. Het is goed om zo nu en dan stress en frustratie te voelen, dat houdt je wakker en zorgt ervoor dat je een goed gevoel krijgt wanneer je een doel bereikt hebt. Daardoor wil je een volgende stap zetten. Het gaat daarbij niet om willekeurig scoren. Je hebt een richting gekozen en werkt daar voortdurend aan.

4. Zorg voor ontspanning

Gezonde stress is goed, maar non-stop op scherp staan werkt averechts. Het put je uit en leidt uiteindelijk tot burn-out. Hoe druk je het ook hebt, zorg voor regelmatige ontspanning. Ga wandelen in de lunchpauze, begin een vergadering met een korte meditatie en geniet van de dagen als je vrij bent. Geef jezelf en je gezin aandacht. Gevoelens van liefde en tederheid hebben een ontspannend effect. Je ervaart kalmte en bevrediging en medewerking verlenen wordt makkelijker. Maak er een gewoonte van dat er iedere dag een moment van ontspanning is. Je creëert er draagkracht mee.

5. Neem een voorbeeld aan een ander

Misschien ken je iemand die goed voor zichzelf zorgt en succesvol is. Het kan iemand uit je directe omgeving zijn, uit een intervisiegroep of uit je familie. Of misschien ken je een auteur die boeken schrijft over dit onderwerp. Neem ongegeneerd iemand als rolmodel waaraan je jezelf kunt spiegelen. Het geeft niet als je beeld van die persoon niet helemaal klopt met de werkelijkheid. Het gaat om jou idee en de houvast die je eraan kunt hebben. Je kunt je op elk moment afvragen wat hij of zij zou doen in een bepaalde situatie.

Nu echt voor jezelf zorgen

Alles wat je vaak doet vormt neurale paden in je hersenen. Het gaat daarbij om gedrag, maar ook om gedachten en emoties. Gewoontes en reacties zijn gebaseerd op sterke verbindingen in het brein. Juist die gebaande paden worden het makkelijks ingezet waardoor patronen steeds sterker worden. Je doet het onbewust, op de automatische piloot. Door bewust, gericht, regelmatig en langdurig andere vaardigheden toe te passen vorm je nieuwe neurale paden. De oude netwerken worden zwakker en de nieuwe steeds sterker. Daarmee ontwikkel je jezelf in een richting die je zelf gekozen hebt.

Het bewust en langdurig doen van iets nieuws is vaak lastig. Ik herken dat bij mezelf ook. Ik begin bijvoorbeeld vol goede moed aan dagelijkse yoga oefeningen, heb er baat bij en toch stop ik er na een week of zes mee. Totdat ik merk dat ik rusteloos wordt en het weer oppak. Hetzelfde geldt voor mediteren: soms kost het me moeite om 15 minuten in rust te zijn, maar ik heb ook periodes waarin ik dagelijks een uur mediteer.

Het lastige is dat wanneer je iets nieuws leert, je op een gegeven moment weer overschakelt naar de automatische piloot. De nieuwe circuits zijn nog niet sterk genoeg en de oude nemen het over. Je aandacht is verslapt en voor je het weet ben je in je oude patroon teruggevallen. Langdurig bewust zijn en met aandacht trainen vergt wilskracht.

Daarom is het nodig oefeningen te bedenken die je dagelijks kunt uitvoeren. Liever vijf minuten per dag gericht met je ontwikkeling bezig zijn dan een uur in de maand. Afhankelijk van de vaardigheid die je wilt leren spreek je met jezelf af hoe je dat in de praktijk gaat doen. Je kunt oefenen op een vast tijdstip, maar je kunt ook met jezelf afspreken dat je in het vervolg in een specifieke situatie een handeling uitvoert. Voorbeeld: Je telt letterlijk tot drie telt wanneer je irritatie voelt, voordat je iets zegt.

Oefening: Jezelf vormgeven

Welk resultaat wil je bereiken?
Welke vaardigheid heb je nodig maar nog niet onder de knie?
Wat moet je doen om die vaardigheid te trainen?
Op welk tijdstip van de dag, of in welke situatie ga je dat doen?
Hoe lang ga je dat doen?

Voor jezelf zorgen is in mijn ogen een kunst. Het vergt aandacht en specifieke vaardigheden. Als je dat dagelijks traint en toepast in je werk kun je echt een voorbeeld zijn voor de mensen in je omgeving.

Boeken
Emotionele Intelligentie. Emoties als sleutel tot succes, Daniel Goleman.
Het maakbare brein. Gebruik je hersens en word wie je wilt zijn, Margriet Sitskoorn.
Het spiegelende brein. Over inlevingsvermogen, imitatiegedrag en spiegelneuronen, Marco Iacobi.

Meer interessante boeken vind je hier: bronnen