Wat is de Cirkel van 8?
Ken je het gevoel dat je geen invloed hebt op je situatie? De Cirkel van 8 is een model dat inzichtelijk maakt hoe je uit de machteloosheid van het slachtoffer komt om verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Ik gebruik het model in mijn praktijk als tool om te leren hoe je invloed uitoefent in een lastige situatie.
Je kunt de Cirkel van 8 vast uitprinten voordat je verder leest. Dan zie je precies wat er gebeurt. Download hier de Cirkel van 8.pdf
Hoe werkt de Cirkel van 8?
De onderste cirkel: Denken in Problemen (DIP)
- Er is een situatie met een storing. Je hebt een dilemma, een frustratie en je loopt vast.
- Er gaat een belletje rinkelen, dit heb je eerder meegemaakt. Je vergelijkt de situatie met ervaringen uit het verleden. Er is een associatie.
- Er volgt een automatische reactie. Dat gaat onbewust.
- Je hebt het idee geen invloed te hebben. De macht ligt buiten jou. Je kunt er niets aan doen. Je bent slachtoffer van de situatie of de persoon in kwestie.
- Je verzet je ertegen. Je wilt dit niet, maar je hebt voor je gevoel geen keuze.
- Wat volgt is inadequaat gedrag. Het lijkt misschien het beste, maar om echt verder te komen in de situatie waar de storing over gaat helpt het niet. Je doet dit automatisch. Vaak heeft het te maken met je overlevingsmechanisme. Je hebt een probleem en komt er niet uit (DIP). Deze onderste cirkel kan een neergaande spiraal worden. Elke keer wanneer je in een vergelijkbare situatie komt reageer je automatisch vanuit de eerdere ervaring. De kunst is om er uit te stappen en het heft in eigen hand te nemen. Daarvoor is moed nodig want je weet niet zeker of het lukt. Behalve de moed om initiatief te nemen heb je bewustzijn nodig op het moment zelf. Je neemt waar wat er in jezelf gebeurt. Je voelt boosheid, machteloosheid, verdriet, teleurstelling enz. Je neemt verantwoordelijkheid en kiest bewust voor een nieuwe stap.
De bovenste cirkel: Denken in Mogelijkheden (DIM)
- Er is een situatie met een storing. Je bent je ervan bewust dat je er last van hebt en kiest voor een herziening van de situatie. Je stapt uit de DIP-cirkel door:
- Acceptatie van de storing. Je realiseert je dat je die storing voelt en accepteert dat.
- Je beziet jezelf en de situatie vanuit het hier en nu. Wat is er NU aan de hand? Ervaringen uit het verleden laat je buiten beschouwing.
- Je krijgt het idee invloed te hebben.
- Je put uit je krachtbronnen. Je ziet kansen en mogelijkheden om iets te doen.
- Je maakt de keuze voor een initiatief. Je onderneemt actie en daarmee heb je verantwoordelijkheid genomen in deze situatie. Deze laatste stap kan heel groot zijn waardoor je de macht volledig terug neemt. Het kan ook een kleine stap in de goede richting zijn. Je vraagt bijvoorbeeld om advies bij een ander. De grootte van de stap doet er niet toe. Je bent bewust bezig met adequaat handelen en daar gaat het om. Er zullen meer situaties met een storing volgen. Je kunt dat niet voorkomen en dat is ook niet nodig. Op het moment dat het aan de orde is zet je weer de belangrijke stap naar acceptatie en doorloop je de rest van de DIM-cirkel. Zo neem je de leiding over je eigen functioneren.
Je kunt de Cirkel van 8 voor jezelf inzetten of samen met een kleine groep mensen toepassen. Ik gebruik deze tool op twee manieren. De eerste heb ik jaren geleden geleerd tijdens een training en werkt heel krachtig.
Hoe gebruik je de Cirkel van 8?
De eerste manier
Je legt de hele Cirkel van 8 als vloerankers* op de grond. Je begint in het midden op het A4-tje waarop staat: Situatie met een storing. Je vertelt over de situatie en wat er gebeurde met jou. Terwijl je dat doet stap je op het vloeranker dat op dat moment van toepassing is. Het gebeurt vaak dat je verhaal verder gaat, maar je de vloerankers even vergeet. De anderen mogen dan helpen herinneren waar jij je in de cirkel bevindt. Zij luisteren naar het verhaal en stellen eventueel verhelderende, open vragen. Het doel is om de situatie helder te krijgen voor degene die de cirkel loopt.
Als de situatie duidelijk is maak je de stap naar de bovenste cirkel. Je onderzoekt hoe je invloed kunt uitoefenen en maakt de keuze voor een initiatief. Terwijl je dit doet denk je hardop en stap je op de vloerankers. Als je in je verhaal terugvalt in ervaringen uit het verleden stap je weer in de onderste cirkel en begin je opnieuw met het herzien van de situatie.
Doordat je de stappen niet alleen in je hoofd maar ook fysiek zet ervaar je het heel sterk. Je voelt de oude manier ten opzichte van de nieuwe manier. De keuze voor een initiatief ervaar je (bijna) lichamelijk waardoor je het ook echt doet. En daar gaat het om.
De tweede manier
De tweede manier is minder omslachtig omdat je er niet zo veel ruimte voor nodig hebt. Ik noem het het tafelmodel van de Cirkel van 8. Je gebruikt hiervoor het model op A4-formaat met een pionnetje. Het werkt bijna net zo krachtig omdat je toch letterlijk die stappen zet, maar dan in het klein. Dit is een hele mooie manier om je bijvoorbeeld voor te bereiden op een lastig gesprek. Je kunt het ook gebruiken om samen met een collega een moeilijke situatie te onderzoeken om tot verbetering te komen.
Mocht je deze tool inzetten dan vind ik het leuk om te horen hoe het is gegaan. Veel succes!
*Download hier de Cirkel van 8 vloerankers.pdf
(c) 2014 Nicolette de Wijn
Leest als: volledig doorleefd & in harmonie! Prachtig! Een aanrader zonder het te hebben ervaren!
Hi Nicolette, weet jij de bron of de ontwerper van de cirkel van acht?
Ha Geke, bedankt voor je vraag. Ik heb deze tool jaren geleden in m’n basisopleiding voor coaching geleerd. Ik heb Trudy Boonman, één van de trainers toen, een mailtje gestuurd om te vragen of zij de bron kent. Wordt vervolgd…
Trudy kon het moeilijk vinden maar er is wel een link met Lingsma en van Doorn. Ik heb Marijke Lingsma een berichtje gestuurd.
Hi all,
mede o.b.v. uitgebreid tfn gesprek met Nicolette -eerder deze avond- hier kort even wat info.
Het model is in 1994/95 vanuit Israël naar Nederland gehaald via opleidingsbureau Essence. Een van de trainers van Van Harte & Lingsma heeft het vervolgens de naam gegeven, waaronder het in NLD bekend is geworden: Cirkel van 8.
Het model is sindsdien verschillende keren beschreven en her-beschreven, onder andere door Van Doorn & Lingsma, in 2017/2019, in hun boek De Vijf Kritieke Succesfactoren voor Coaching; kennis & kunde voor de competente coach. Daarin gaven wij aan dat het model (nu: De Cirkels van Acht) ‘niet is terug te vinden in de internationale literatuur, en een theoretische grondslag lijkt te ontberen’. (p. 556).
Dat laatste is nog altijd het geval, en dat hiaat ben ik bezig op te vullen met de uitkomsten van literatuuronderzoek. Let wel: er was dus NIET eerste de theorie, waarvan dit praktische model is afgeleid! Wat ik nu doe, is: zoeken of voor dit BESTAANDE model enige theorie te vinden is, die het zou KUNNEN ondersteunen. Wetenschappers weten dat dit ‘eigenlijk niet deugt’, en al snel lijkt op opportunistisch doel-redeneren. Maar anderzijds: als het model werkt, dan hebben zogenoemde ‘best practices’ vermoedelijk wel een bestaansgrond. Naar DIE grondslag ben ik op zoek gegaan.
Kort en goed: ik heb die grondslag gevonden, en die verschijnt in hoofdstuk 8 van een boek over coaching, onder redactie van Marijke Sybesma (medio 2021). Omdat een hoofdstuk in een boek altijd gebonden is aan een restrictieve word count, had ik daarin te weinig ruimte voor alle bevindingen uit mijn literatuuronderzoek. Daarom breng ik ter zelfder tijd een pamflet uit, waarin de volledige, uitgebreide versie is opgenomen. Dat ik dat niet eerder doe, is courtesy aan de schrijver van het boek, en ik ga ervan uit dat iedereen dat zal respecteren.
Dat document heb ik al wel, maar houd ik ‘under construction’, zodat ik het op het laatste moment nog kan updaten. Ik verwijs dus iedereen, die met het model wil WERKEN, naar het boek van Sybesma. Wie er meer over wil WETEN, kan de extended version aanvragen bij de auteur van hoofdstuk 8, na verschijning van het boek. Zo is het afgesproken met Marijke Sybesma.
In de verzameling van deze info heb ik een beroep kunnen doen op Marijke Lingsma (co-auteur van eerstegenoemd boek) en Tica Peeman, voorheen trainer bij Van Harte & Lingsma, nu directeur van VIS-trainingen.
Tot zover, met collegiale groet,
Ger van Doorn
Beste Nicolette,
Naar aanleiding van het boek van Marijke Lingsma, ‘De 5 kritieke succesfactoren van coaching’, werd ik geïnspireerd om wat meer te weten te komen over De cirkel van 8. Ik vond het op deze website.
Wat staat het duidelijk beschreven en de PDF is fijn om te gebruiken.
Ik heb het nu een aantal keer ingezet bij mijn werk, en het is iedere keer zeer bijzonder wat er gebeurt. Het lijkt heel simpel, maar het geeft prachtige inzichten!
Dank!
Beste Brenda,
Hartelijk dank voor je compliment. Jazeker, het lijkt simpel en ergens is dat het ook. Die stappen zetten, de inzichten die het oplevert en ook de ervaring van bewegen tussen de onderste en bovenste cirkel maken de Cirkel van 8 een krachtige tool. Ik gebruik ‘m dan ook nog steeds met veel succes!
De pdf van het tafel model geef ik vaak mee aan mensen die bij mij in de praktijk de 8 met vloerankers hebben gedaan.
Groet, Nicolette