Wat is de Cirkel van 8?

Ken je het gevoel dat je geen invloed hebt op je situatie? De Cirkel van 8 is een model dat inzichtelijk maakt hoe je uit de machteloosheid van het slachtoffer komt om verantwoordelijkheid te kunnen nemen. Ik gebruik het model in mijn praktijk als tool om te leren hoe je invloed uitoefent in een lastige situatie.

Je kunt de Cirkel van 8 vast uitprinten voordat je verder leest. Dan zie je precies wat er gebeurt. Download hier de Cirkel van 8.pdf

Hoe werkt de Cirkel van 8?

De onderste cirkel: Denken in Problemen (DIP)

  1. Er is een situatie met een storing. Je hebt een dilemma, een frustratie en je loopt vast.
  2. Er gaat een belletje rinkelen, dit heb je eerder meegemaakt. Je vergelijkt de situatie met ervaringen uit het verleden. Er is een associatie.
  3. Er volgt een automatische reactie. Dat gaat onbewust.
  4. Je hebt het idee geen invloed te hebben. De macht ligt buiten jou. Je kunt er niets aan doen. Je bent slachtoffer van de situatie of de persoon in kwestie.
  5. Je verzet je ertegen. Je wilt dit niet, maar je hebt voor je gevoel geen keuze.
  6. Wat volgt is inadequaat gedrag. Het lijkt misschien het beste, maar om echt verder te komen in de situatie waar de storing over gaat helpt het niet. Je doet dit automatisch. Vaak heeft het te maken met je overlevingsmechanisme. Je hebt een probleem en komt er niet uit (DIP). Deze onderste cirkel kan een neergaande spiraal worden. Elke keer wanneer je in een vergelijkbare situatie komt reageer je automatisch vanuit de eerdere ervaring. De kunst is om er uit te stappen en het heft in eigen hand te nemen. Daarvoor is moed nodig want je weet niet zeker of het lukt. Behalve de moed om initiatief te nemen heb je bewustzijn nodig op het moment zelf. Je neemt waar wat er in jezelf gebeurt. Je voelt boosheid, machteloosheid, verdriet, teleurstelling enz. Je neemt verantwoordelijkheid en kiest bewust voor een nieuwe stap.

De bovenste cirkel: Denken in Mogelijkheden (DIM)

  1. Er is een situatie met een storing. Je bent je ervan bewust dat je er last van hebt en kiest voor een herziening van de situatie. Je stapt uit de DIP-cirkel door:
  2. Acceptatie van de storing. Je realiseert je dat je die storing voelt en accepteert dat.
  3. Je beziet jezelf en de situatie vanuit het hier en nu. Wat is er NU aan de hand? Ervaringen uit het verleden laat je buiten beschouwing.
  4. Je krijgt het idee invloed te hebben.
  5. Je put uit je krachtbronnen. Je ziet kansen en mogelijkheden om iets te doen.
  6. Je maakt de keuze voor een initiatief. Je onderneemt actie en daarmee heb je verantwoordelijkheid genomen in deze situatie. Deze laatste stap kan heel groot zijn waardoor je de macht volledig terug neemt. Het kan ook een kleine stap in de goede richting zijn. Je vraagt bijvoorbeeld om advies bij een ander. De grootte van de stap doet er niet toe. Je bent bewust bezig met adequaat handelen en daar gaat het om. Er zullen meer situaties met een storing volgen. Je kunt dat niet voorkomen en dat is ook niet nodig. Op het moment dat het aan de orde is zet je weer de belangrijke stap naar acceptatie en doorloop je de rest van de DIM-cirkel. Zo neem je de leiding over je eigen functioneren.

Je kunt de Cirkel van 8 voor jezelf inzetten of samen met een kleine groep mensen toepassen. Ik gebruik deze tool op twee manieren. De eerste heb ik jaren geleden geleerd tijdens een training en werkt heel krachtig.

Hoe gebruik je de Cirkel van 8?

De eerste manier

Je legt de hele Cirkel van 8 als vloerankers* op de grond. Je begint in het midden op het A4-tje waarop staat: Situatie met een storing. Je vertelt over de situatie en wat er gebeurde met jou. Terwijl je dat doet stap je op het vloeranker dat op dat moment van toepassing is. Het gebeurt vaak dat je verhaal verder gaat, maar je de vloerankers even vergeet. De anderen mogen dan helpen herinneren waar jij je in de cirkel bevindt. Zij luisteren naar het verhaal en stellen eventueel verhelderende, open vragen. Het doel is om de situatie helder te krijgen voor degene die de cirkel loopt.

Als de situatie duidelijk is maak je de stap naar de bovenste cirkel. Je onderzoekt hoe je invloed kunt uitoefenen en maakt de keuze voor een initiatief. Terwijl je dit doet denk je hardop en stap je op de vloerankers. Als je in je verhaal terugvalt in ervaringen uit het verleden stap je weer in de onderste cirkel en begin je opnieuw met het herzien van de situatie.

Doordat je de stappen niet alleen in je hoofd maar ook fysiek zet ervaar je het heel sterk. Je voelt de oude manier ten opzichte van de nieuwe manier. De keuze voor een initiatief ervaar je (bijna) lichamelijk waardoor je het ook echt doet. En daar gaat het om.

De tweede manier

De tweede manier is minder omslachtig omdat je er niet zo veel ruimte voor nodig hebt. Ik noem het het tafelmodel van de Cirkel van 8. Je gebruikt hiervoor het model op A4-formaat met een pionnetje. Het werkt bijna net zo krachtig omdat je toch letterlijk die stappen zet, maar dan in het klein. Dit is een hele mooie manier om je bijvoorbeeld voor te bereiden op een lastig gesprek. Je kunt het ook gebruiken om samen met een collega een moeilijke situatie te onderzoeken om tot verbetering te komen.

Mocht je deze tool inzetten dan vind ik het leuk om te horen hoe het is gegaan. Veel succes!

*Download hier de Cirkel van 8 vloerankers.pdf

(c) 2014 Nicolette de Wijn